Decyzja budżetowa pełna „tajemnic”

W dniu 11 lutego 2021 r. opublikowana została w Dzienniku Urzędowym MON decyzja budżetowa na rok 2021 Nr 7/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 lutego 2021 r. Oczekiwaliśmy na nią z zainteresowaniem, gdyż wiadomo było, że zablokowane przez Ministra Finansów z końcem ubiegłego roku planowane wydatki na wynagrodzenia osobowe bez żadnego przeznaczenia w kwocie 77,3 mln zł, w roku bieżącym ponownie się powinny w budżecie MON znaleźć.

Z załączników tegorocznej decyzji budżetowej można ustalić, że w obszarze wynagrodzeń osobowych pracowników pozostaje aktualnie w rezerwie Ministra kwota 117.667 tys. zł. Analizując treść tej decyzji, można odnieść wrażenie, że w budżecie MON nie ma wydatków odpowiadających wartości, które przez cały ubiegły rok pozostawały w dyspozycji Ministra, a następnie zostały  zablokowane przez Ministra Finansów.

Gdzie się zatem one znajdują?

W roku poprzednim

Dla przypomnienia, w ubiegłym roku – o czym pisaliśmy na stronie TARCZY w lutym 2020 r. – zgodnie z decyzją budżetową na rok 2020 Ministra Obrony Narodowej w obszarze wydatków na wynagrodzenia osobowe w rezerwie pozostawała kwota 496.753 tys. zł. Zgodnie z treścią ówczesnej decyzji budżetowej, wydatki te były przeznaczone na: zabezpieczenie zmian organizacyjno-etatowych w ilości 1216 limitów zatrudnienia bazowego, wypłatę dodatków kontraktorskich dla Inspektoratu Uzbrojenia oraz wyrównanie do minimalnego wynagrodzenia (w łącznej kwocie 81.061 tys. zł na te zamierzenia), celowy fundusz nagród Ministra (622 tys. zł), zabezpieczenie wypłat pozostałych należności w II półroczu (założyliśmy wówczas, że na poziomie I półrocza, tj. w kwocie 41.293 tys. zł) oraz zabezpieczenie wzrostu płac pracowników w kwocie 500 zł (274.000 tys. zł wg informacji dyrektora DSS).

Po analizie tych wydatków można było ustalić, że kwota w ramach tej rezerwy a mianowicie ok. 100 mln zł nie miała wówczas w decyzji wskazanego kierunku swojego przeznaczenia. W trakcie spotkań z Pełnomocnikiem MON w lutym 2020 roku wskazywaliśmy te 100,0 mln zł jako możliwość sfinansowania większej skali podwyżek w roku 2020 niż założone 500 zł. Ostatecznie ministerstwo nie zaakceptowało naszej propozycji, uruchamiając w ciągu roku część tych środków – bez uzgodnień ze stroną społeczną – na podstawie decyzji dyrektora DSS, by ostatecznie pozostałą z niej kwotę 77,3 mln zł zablokował na koniec roku Minister Finansów.

W roku bieżącym

Tegoroczna decyzja budżetowa w odniesieniu do wynagrodzeń osobowych pracowników wskazuje na rezerwę w kwocie 117.667 tys. zł. W decyzji wskazano, że w ramach tej rezerwy kwota 21.328 tys. zł stanowi zabezpieczenie zmian organizacyjno-etatowych w ilości 228 limitów zatrudnienia bazowego oraz wzrostu minimalnego wynagrodzenia. Dodając do tego planowane wydatki na zabezpieczenie pozostałych należności (m.in. nagród jubileuszowych i odpraw emerytalno-rentowych) na poziomie planowanych wydatków za I półrocze, które są już w budżetach dysponentów (64,3 mln zł) – otrzymamy łącznie kwotę ok. 85,6 mln zł, co do której decyzja określa ich przeznaczenie. Z różnicy tych kwot wynika, że w decyzji budżetowej brak jest wskazania kierunków przeznaczenia pozostającej w rezerwie kwoty ok. 31,7 mln zł.

Gdzie jest pozostała część tej ministerialnej rezerwy z roku ubiegłego?

Mamy wątpliwości do ujmowania w bieżącym roku w rezerwie Ministra jakiejkolwiek kwoty tytułem zabezpieczenia skutków związanych ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia. W styczniu 2020 r. wszystkim pracownikom, którzy mieli do tego prawo wyrównano wynagrodzenia do poziomu płacy minimalnej, a następnie pracowników ron objęto podwyżką w kwocie 500 zł. Uwzględniając te fakty, w bieżącym roku nie ma potrzeba wyrównywania pracowniczych wynagrodzeń do poziomu płacy minimalnej, która wzrosła jedynie o 200 zł. Oczywiście nastąpił wzrost stawki dodatku za pracę w porze nocnej, ale skala tego wzrostu jest tak niska (24 grosze za godzinę pracy), że nie zasługuje na to, aby te skutki ujmowane były w rezerwie Ministra w decyzji budżetowej.

Co więcej – zakładając z bardzo dużą górką, że na zabezpieczenie skutków wzrostu tego dodatku ujęto w tej rezerwie kwotę 1,0 mln zł – uważamy, że przeciętna miesięczna płaca przyjęta na zabezpieczenie zmian organizacyjno-etatowych dla 228 limitów zatrudnienia bazowego (7.430 zł) jest zaskakująco wysoka. Urealnienie jej np. do wysokości przeciętnej płacy pracowników resortu obrony narodowej sprawi, że potrzeby na zabezpieczenie tych zmian będą o kilka milionów złotych niższe.

W rezerwie Ministra, analogicznie jak w roku ubiegłym znajdują się wydatki na zabezpieczenie pozostałych należności pracowników (m.in. nagród jubileuszowych, czy odpraw emerytalnych-rentowych) w II półroczu b.r. Zapewne są one zabezpieczone na poziomie wypłat tych należności w I półroczu b.r. i stanowią kwotę 64,6 mln zł. Analizując te wydatki w decyzjach na lata 2020-2021, nie można nie zauważyć, że w roku bieżącym zaplanowano radykalny ich wzrost, który wynosi 56%! (w roku 2020 na ten cel planowano kwotę ok. 41,3 mln zł, natomiast w roku bieżącym… ok. 64,6 mln zł).

Wydatki te mogły wzrosnąć z uwagi na podwyżkę od 1 stycznia 2021 r., ale z pewnością nie w takiej skali. Przykładowo, w odniesieniu do pracowników Wojskowych Biur Emerytalnych wzrost tych wydatków kształtuje się jedynie na poziomie ok. 1,4%. Szacując, że ubiegłoroczna podwyżka spowodowała wzrost pracowniczych wynagrodzeń nawet o 15%, uważamy, że na zabezpieczenie pozostałych należności w jednym półroczu powinna wystarczyć kwota ok. 47,5 mln zł. Skutkiem tego w obszarze tych wydatków pozostają w naszej ocenie oszczędności w kwocie 34,2 mln zł.  

Pozostaje zadać pytanie, jakie czynniki sprawiły, że w ministerstwie podjęte zostały decyzje o tak znacznej skali wzrostu tych wydatków, bo z pewnością wysokość nagród jubileuszowych i odpraw emerytalno-rentowych pozostały w PUZP bez zmian.

Uwzględniając powyższe, uważamy, że na chwilę obecną w budżecie MON, w rezerwie Ministra Obrony Narodowej pozostają w obszarze wynagrodzeń osobowych pracowników wydatki, które mogłyby zostać przeznaczone na przywrócenie pracodawcom funduszy wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenia obliczane są według postanowień Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracowników WJOSB do pierwotnego poziomu. Niewątpliwie zabezpieczenie pracodawcom funduszy wynagrodzeń do poziomu, jaki mieli w ubiegłym roku jest kierunkiem pożądanym i oczekiwanym zarówno przez pracodawców, jak i pracowników resortu obrony narodowej.

Czy nasze ustalenia wynikające z lektury decyzji budżetowej się potwierdzą? W najbliższym czasie będziemy chcieli je zweryfikować.

Na chwilę obecną, za szkodliwe społecznie i niezgodne z prawem uważamy wprowadzone w ostatnim czasie – pismem Szefa Inspektoratu Wsparcia SZ na polecenie dyrektora DSS – zaleceń, które nie dają wojskowym pracodawcom możliwości:

• realizacji postanowień § 12 decyzji Nr 141/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 maja 2016 r. w sprawie zatrudnienia i funduszu wynagrodzeń pracowników resortu obrony narodowej (?!),
• udzielania nagród pracownikom ze środków powstałych z oszczędności w realizacji wynagrodzeń, o których mowa w przepisach ustawy okołobudżetowej. (MK)