Same zaskoczenia, czyli o spotkaniu z Pełnomocnikiem MON

Dniu 07 lutego 2020 r. odbyło się bilateralne spotkanie Pełnomocnika MON – Pana Wojciecha DROBNEGO z przedstawicielami Związku Pracowników Wojska „TARCZA”, który reprezentowany był przez Przewodniczącego Związku – Pana Marka KAZIMIERCZAKA i Przewodniczącego Organizacji Związkowej Nr 9/M ZPW „TARCZA” w Warszawie – Pana Grzegorza MARECKIEGO.

Zgodnie z przesłaną wcześniej agendą, celem spotkania miało być omówienie bieżącej współpracy oraz identyfikacja i ustalenie priorytetowych kierunków działań możliwych do podjęcia w bieżącym roku.

Zaskoczenie 1.

Po rozpoczęciu spotkania, Pełnomocnik MON zaproponował zmianę agendy spotkania stwierdzając, że chciałby, aby omówione zostały dwie kwestie: PUZP i tegoroczna podwyżka płac. Ostatecznie, po dyskusji, Strony spotkania uzgodniły tę zmianę, dodając do agendy trzeci punkt, w którym miały zostać omówione kwestie i problemy dotyczące bieżącej współpracy.

Zaskoczenie 2.

Realizując pierwszy punkt agendy, Pełnomocnik wskazał, że strona rządowa została wezwana na podstawie  wystąpienia Związku Pracowników Wojska „TARCZA” z dnia 30 grudnia 2019 r. do negocjacji nad PUZP. Jednocześnie stwierdził, że po analizie podstawy prawnej, na którą powołuje się Związek a mianowicie istotna zmiana sytuacji ekonomicznej bądź finansowej pracodawców – w ocenie ministerstwa nie została spełniona. Pełnomocnik poinformował, że wszystkie tryby gwarantujące rozruch środków na wynagrodzenia do pracodawców są takie same, jak w latach poprzednich, jak również nie doszło do spektakularnego wzrostu środków na wynagrodzenia.

Kontynuując, Pełnomocnik wskazał, że ministerstwo również dostrzega potrzebę zmian w PUZP ale ma inną wizję ich dokonania. Zostały już podjęte pierwsze prace przygotowawcze w tym zakresie – powołany został w departamencie zespół, który będzie prowadził prace analityczne.

Przekazał informację, że stronie społecznej zostanie przesłany kalendarz prac w tym zakresie ale dopiero po uchwaleniu ustawy budżetowej na rok 2020 a na przełomie kwietnia i maja mają być przedstawione stronie społecznej propozycje zmian do PUZP. W II połowie roku natomiast omówione zostaną propozycje do ustawy budżetowej na rok 2021 i będą prowadzone rozmowy dotyczące dysproporcji płac, które mogłyby wejść w życie w następnym roku. W międzyczasie rozpoczęty zostanie również proces wartościowania stanowisk pracy.

Odnosząc się do przedstawionych informacji, Przewodniczący Kazimierczak wskazał, iż zaskoczony jest opinią ministerstwa, zgodnie z którą nie doszło do spektakularnego wzrostu płac pracowników resortu obrony narodowej (ron), gdyż dotychczas – na każdym spotkaniu – od przedstawicieli MON można było usłyszeć o istotnym, niespotykanym w przeszłości wzroście pracowniczych płac. Wzrost ten stanowił kwotę ok. 1000 zł w okresie ostatnich czterech latach, a przecież na rok bieżący planowana jest kolejna podwyżka na poziomie co najmniej 500 zł.

W jego ocenie, powodem tak znacznego wzrostu płac był niespotykany dotąd wzrost środków na wynagrodzenia pracowników ron, stąd trudno – w jego ocenie – mówić, że nie nastąpiła istotna zmiana w sytuacji ekonomicznej (finansowej) pracodawców.

Przewodniczący TARCZY nie rozumiał również dlaczego ministerstwo uzależnia przedstawienie harmonogramu prac nad PUZP od uchwalenia ustawy budżetowej na rok 2020. Podkreślił, że rokowania nad zmianą PUZP są dla Związku najwyższym priorytetem w bieżącym roku przypominając, że pismo z dnia 30 grudnia 2019 r. było kolejnym wezwaniem do rokowań, gdyż pierwsze zostało przesłane już 17 grudnia 2018 r. Wówczas Związek uzyskał od Pełnomocnika pisemne zapewnienie, że ministerstwo podejmie działania, w wyniku których negocjacji rozpoczną się w I kwartale 2019 r. i zostały one już uwzględnione w zatwierdzonym przez Sekretarza Stanu planie pracy. Wówczas ostatecznie do negocjacji nie doszło, stąd przedstawiane obecnie informacje w czynionych staraniach  – nie są wiarygodne.

Kontynuując uzasadnienie potrzeby podjęcia rokowań, Przewodniczący Kazimierczak wskazał, że na chwilę obecną najbardziej oczekiwaną i pożądaną jest zmiana tabeli stawek wynagrodzeń zasadniczych. Wynika to z podjętych w państwie w zakresie wzrostu minimalnego wynagrodzenia, jak również osiągnięcia przez znaczną liczbę pracowników ron poziomu maksymalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego, co – w jego ocenie – uniemożliwi sprawną realizację tegorocznych podwyżek wynagrodzeń dla tych pracowników.

Według Przewodniczącego, pierwsze przypadki osiągania przez pracowników maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego miały miejsce już w roku 2016 ale były to jeszcze pojedyncze przypadki. Wskazał, że ostatnie podwyżki a szczególnie ta z ubiegłego roku sprawiły, że liczba tych pracowników zaczęła radykalnie wzrastać. Dotychczas zakładowe organizacje związkowe zgadzały się na to, aby dla tych pracowników podwyżka była „wrzucana” do premii poprzez zwiększanie im wysokości premii indywidualnych licząc jednocześnie, że w końcu dojdzie do zmiany tabeli. W tym roku jednak takich pracowników może już być około 30% stanu osobowego zakładów pracy i wielką niewiadomą jest jak zachowają się organizacje wobec kolejnego odkładania waloryzacji tabeli przez strony PUZP.

Wskazał również na fakt spłaszczenia poziomu wynagrodzeń zasadniczych, posługując się rzeczywistym przykładem dwóch pracowników ron. Jednego, zatrudnionego na stanowisku wartownika z X kategorią zaszeregowania i drugiego –  kierownika magazynu z kategorią XIII.

Na dzień 31 grudnia 2019 r. wartownik miał wynagrodzenie zasadnicze na poziomie 2331 zł, natomiast od stycznia – 2480 zł. Kierownik magazynu miał w ubiegłym roku tylko 2542 zł i z tym wynagrodzeniem pozostaje wynagradzany do dnia dzisiejszego. Różnica w poziomie wynagrodzeń zasadniczych tych pracowników zmniejszyła się z 211 do 62 zł…

Podsumowując kwestię zmiany tabeli, Przewodniczący poinformował, że ostatnio w „TARCZY” był w opiniowaniu projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania pracowników zatrudnionych w niektórych państwowych jednostkach budżetowych. Przepisy te opracowuje Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dla pracowników zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych, których nie obejmują postanowienia układów zbiorowych pracy. Zawarte w tym projekcie minimalne stawki wynagrodzeń zasadniczych znacznie przewyższają te, które aktualnie obowiązują w PUZP.

Przykładowo, najniższe wynagrodzenie zasadnicze dla pracowników Ochotniczych Hufców Pracy to kwota 2600 zł a w uzasadnieniu tego projektu zawarte jest stwierdzenie, że „Dotychczasowe stawki wynagrodzenia zasadniczego określone w przedmiotowym rozporządzeniu nie pozwalają, w przypadku niektórych stanowisk, na ustalenie pracownikowi gwarantowanego ustawowo minimalnego wynagrodzenia za pracę.”

Pozostaje więc zadać pytania:

• czy obowiązujące w PUZP stawki wynagrodzenia zasadniczego pozwalają na ustalenie gwarantowanej ustawowo minimalnej płacy pracownikom ron, szczególnie tym na najniższych w hierarchii stanowiskach pracy ?
• czy aktualne stawki wynagrodzenia zasadniczego dadzą pracodawcom możliwość ich podwyższenia w związku z założonym na rok 2020 wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie 106%?

Zaskoczenie 3.

 Po wypowiedzi Przewodniczącego TARCZY, Pełnomocnik okazał duże zaskoczenie faktem, że takie rozporządzenie funkcjonuje i obiecał się nim szczegółowo zainteresować.

 Z innych – wskazanych przez Przewodniczącego – obszarów, które wymagają odpowiedniej zmiany PUZP lub wprowadzenia nowych zapisów do Układu należy zaliczyć:

1. Wprowadzenie zapisów o jednolitej premii dla wszystkich pracowników ron, z jednoczesnym zaniechaniem tworzenia regulaminów premiowania u pracodawców. Aktualnie funkcjonujące regulaminy znacznie wykraczają w swej treści poza delegację zawartą w art. 36 PUZP. Często zawierają treści, których zawierać nie powinny, jak zapisy dotyczące podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia społecznego określając, np. że premię regulaminową potrąca się za okres choroby. Takie zapisy w jego ocenie nie są dopuszczalne w regulaminach premiowania obowiązujących w zakładach pracy a tym bardziej w porozumieniach podpisywanych przez pracodawcę ze związkami zawodowymi. Sytuacje te stały również u podstaw wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 24 czerwca 2008 r.
2. Określenie zasad wynagradzania za wykonywanie przez pracowników ron na wakujących stanowiskach żołnierzy zawodowych i wskazania źródeł finansowania tych wynagrodzeń. Na przykładzie jednego z regionalnych centrów informatyki wskazał, że obecnie pracownicy wykonują zadania przewidziane dla żołnierzy na stanowisku kierowniczym , otrzymując jedynie rekompensatę w wysokości 37,50 zł dodatku funkcyjnego. Takiej możliwości wynagradzania nie zawierają obecne postanowienia Układu.
3. Określenie zasad wynagradzania za pełnienie funkcji nieetatowych, z jednoczesnym wskazaniem, jakie to mają być funkcje, z jakich przepisów wynikają oraz wskazaniem źródła ich finansowania. Obecnie – w ramach zakładowego regulaminu premiowania – można znaleźć zasady wynagradzania za wykonywanie tych funkcji, co przekracza zakres układowej delegacji. Ponadto nie wskazuje się podstaw prawnych wykonywania tych funkcji co sprawia, że np. u jednego z warszawskich pracodawców wskazano ponad 120 osób pełniących te funkcje, w tym funkcję nazwaną: „osoba odpowiedzialna za wojskową bocznicę kolejową”. Pełnienie tych nieetatowych funkcji pochłania corocznie tylko u tego pracodawcy z Warszawy setki tysięcy złotych z funduszu wynagrodzeń a fakt, iż postanowienia regulaminów są obligatoryjne – naruszają tym samym przepisy decyzji Nr 141/MON z 2016 roku, która wskazuje, że oszczędności nie można zagospodarowywać ze skutkami na lata następne.
4. Potrzeba ujęcia w Układzie nowych stanowisk, na których coraz częściej zatrudniani są pracownicy ron. Dotyczy to np. stanowisk kierowniczych, czy struktur obecnie tworzonych wojsk obrony cyberprzestrzeni.

Podsumowując temat dotyczący PUZP, Przewodniczący zwrócił się do Pełnomocnika o wskazanie, jakie rozwiązanie zamierza wprowadzić ministerstwo, aby umożliwić pracodawcom i zakładowym organizacjom związkowym sprawne wdrożenie podwyżek w życie w sytuacji, gdy ministerstwo nie dostrzega potrzeby waloryzacji tabeli stawek wynagrodzenia zasadniczego.  Odpowiedzi nie uzyskał.

Następnie strony przeszły do punktu drugiego dotyczącego tegorocznej podwyżki wynagrodzeń. Zanim to nastąpiło, Pełnomocnik zapytał się czy jest potrzeba organizowania kolejnego spotkania?

Przewodniczący stwierdził, że tak ale nie bilateralnego, bo one nic – poza statystyką – nie wnoszą, ale całej strony społecznej, na co Pełnomocnik wskazał, że nie wszystkie organizacje chcą takiego spotkania. Na pytanie, które to organizacje – nie potrafił, bądź nie chciał odpowiedzieć.

Przechodząc do drugiego tematu spotkania, Pełnomocnik MON poinformował, że ministerstwo przewiduje na ten rok podwyżkę w wysokości 500 zł, o czym informował na spotkaniu w listopadzie ubiegłego roku Sekretarz Stanu. W związku z powyższym, oczekuje przedstawienia propozycji TARCZY w zakresie podziału tej kwoty. Przedstawione przez organizacje propozycje zostaną następnie omówione w ministerstwie i poddane szczegółowej analizie – w celu wypracowania ostatecznej propozycji, która zostanie wdrożona.

W odpowiedzi Przewodniczący TARCZY stwierdził, że akceptując zmianę agendy spotkania zakładał, że w tym punkcie spotkania zostaną przedstawione przez Pełnomocnika podstawowe informacje dotyczące wielkości środków na wynagrodzenia, które zostały ujęte w projekcie ustawy budżetowej na rok 2020, w tym kwoty zwiększenia tegorocznego budżetu w stosunku do roku poprzedniego, jak również wielkości zatrudnienia bazowego planowanego na bieżący rok.

Zaskoczenie 4 (i to podwójne).

Pełnomocnik okazał widoczne zaskoczenie tym stwierdzeniem, natomiast Przewodniczący TARCZY był zaskoczony, że Pełnomocnik nie posiadał wiedzy w tym zakresie, bądź nie chciał jej ujawnić.

W związku z tym Przewodniczący zapytał Pełnomocnika:

• Jakie środki są zabezpieczone w ustawie budżetowej na rok 2020. Pełnomocnik wskazał, że 500 zł na stanowisko.
• Jaka wielkość zatrudnienia planowana jest na 2020? Pełnomocnik wskazał, że taka, aby wyszło 500 zł podwyżki na stanowisko.
• Czy przewiduje się zwiększenie zatrudnienia bazowego pracowników ron, które niedawno w nowelizacji decyzji Nr 141/MON z 2016 r. zostało utrzymane na poziomie 46394 stanowisk. Pełnomocnik stwierdził: A jakie to ma znaczenie.
• Czyli nie przewiduje się zwiększenia zatrudnienia pron? Pełnomocnik stwierdził, ze to temat na inne spotkanie i nie będziemy teraz wchodzić w szczegóły.

Wobec tych odpowiedzi, Przewodniczący stwierdził, że trudno TARCZY zająć stanowisko w tym zakresie w sytuacji, gdy nie przedstawia się stronie społecznej podstawowe wielkości w zakresie tegorocznego budżetu płac pron.

Mając na uwadze, że właśnie upływał czas, który został przeznaczony na spotkanie, Przewodniczący TARCZY poinformował Pełnomocnika o analizach przeprowadzonych w naszym Związku w zakresie projektu ustawy budżetowej na rok 2020. Wynika z nich, że w ustawie budżetowej zabezpieczone są w dziale 752 Obrona narodowa środki, które – w przeliczeniu na planowaną limit zatrudnienia bazowego – dają możliwość podwyższenia wynagrodzenia od 1 stycznia 2020 r. o kwotę 700 zł na jedno stanowisko.

Jednocześnie uznał, że ministerstwo chcąc uzyskać od nas propozycję podziału kwoty 500 zł na pracownika – w pierwszej kolejności powinno wskazać kierunki zagospodarowania środków w kwocie ponad 100 mln zł, które w budżecie MON przewyższają kwotę mającą zabezpieczyć podwyżki na poziomie 500 zł. W jego ocenie ma to istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji dotyczącej podziału kwoty 500 zł. Środki te mogłyby stanowić źródło finansowania problemów, z którymi resort boryka się od lat.

Ostatecznie, w związku z brakiem czasu na dokończenie tego punktu i potrzebą omówienia spraw bieżących – Strony uzgodniły, iż spotkanie będzie kontynuowane w następnym tygodniu. (MK)