W ostatnim czasie pojawiły się informacje o wynagrodzeniach cywilnych pracowników wojska. Nie pisalibyśmy o tym, gdyby nie były one tak skrajnie różne.
Ale od początku…
W trakcie prowadzonych w ubiegłym roku uzgodnień nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Wiceminister Obrony Narodowej Pan Cezary Tomczyk informował m. in., że (cyt.):
„(…) wprowadzenie projektowanej zmiany polegającej na przyjęciu minimalnego wynagrodzenia za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego, uwzględniając, że premie pracowników resortu obrony narodowej objętych Ponadzakładowym Układem Zbiorowym Pracy dla Pracowników Wojskowych Jednostek Organizacyjnych Sfery Budżetowej (ok. 45 tys. pracowników) mają charakter obligatoryjny (wypłacane są co miesiąc pracownikom, którzy spełnili określone w regulaminach premiowania kryteria) i naliczane są procentowo od wynagrodzenia zasadniczego, spowoduje proces dalszego krytycznego spłaszczania struktury wynagrodzeń w resorcie obrony narodowej, co może skutkować odpływem wykwalifikowanych pracowników posiadających unikatowe, specjalistyczne kwalifikacje niezbędne do pracy na rzecz Sił Zbrojnych RP. (…)
Według szacunkowych estymacji opartych na posiadanych przez MON danych, wg. stanu na dzień 30 maja br., w przypadku wprowadzenia przedmiotowych zmian ok. połowa pracowników resortu obrony narodowej otrzymywałaby wynagrodzenie zasadnicze na tym samym poziomie
(w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę).”
W dniu 6 marca 2025 r., w trakcie posiedzenia sejmowej podkomisji ds. społecznych, którego tematem była m. in. sytuacja materialno-bytowa pracowników cywilnych wojska, Podsekretarz Stanu Pan Stanisław Wziątek przedstawił informację, że po rekordowych podwyżkach w 2024 roku średnie uposażenie w wojsku kształtowało się na poziomie 8761 zł, natomiast średnie wynagrodzenie pracowników cywilnych wojska sięgnęło poziomu 8253 zł. Wskazał jednocześnie, że pracownicy cywilni wojska wykonują często bardzo podobne zadania jak żołnierze i zapewnił, że kierownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej chce zmniejszać tę dysproporcję.
Podsekretarz Stanu poinformował również, że trwają negocjacje m.in. ze związkami zawodowymi pracowników wojska dotyczące wzrostu wynagrodzeń, niezależnie od podwyżki, jaka została zapisana w ustawie budżetowej (5% od stycznia 2025 r.). Minister Wziątek przypomniał również, że w ubiegłym roku kilka razy było wypłacane pracownikom wojska specjalne wsparcie w postaci nagród i premii (od 500 do 1773 zł na stanowisko) i rozważana jest możliwość udzielenia dodatkowego wsparcia, przekazania dodatkowych środków również w tym roku. „Mam nadzieję, że dojdziemy do szybkiego porozumienia, które pozwoli w ciągu miesiąca pracownikom cywilnym otrzymać zwiększone wynagrodzenia” – informował Minister posłów z sejmowej podkomisji.
Na etapie realizacji tych negocjacji nie było jednak już tak transparentnie. Pierwsze spotkanie negocjacyjne, które miało miejsce w dniu posiedzenia sejmowej podkomisji, nie zaowocowało żadnymi ustaleniami, gdyż Strona resortowa nie wypracowała swojego stanowiska w odniesieniu do wystąpienia siedmiu reprezentatywnych organizacji związkowych skierowanego do Wicepremiera, Ministra Obrony Narodowej z dnia 03 lutego 2025 r. Odpowiedź na związkowe wystąpienie przyszła dopiero w dniu 18 kwietnia br. (czytaj TUTAJ), czyli dopiero po ponad dwóch i pół miesiącach. Nie wiadomo dlaczego odpowiedzi na wystąpienie do Wicepremiera udzielił Pełnomocnik MON ale być może w dalszym ciągu kontynuowane są standardy zapoczątkowane za Ministra Błaszczaka!
Ważne natomiast, że w treści odpowiedzi Strona związkowa nie znalazła akceptacji Wicepremiera, Ministra Obrony Narodowej dla chociażby jednego z wielu postulatów zawartych w związkowym wystąpieniu! Proponowany przez związki zawodowe audyt w obszarze wynagrodzeń pracowników został skwitowany w jednym zdaniu (cyt.): „Kwestia audytu wymagałaby doprecyzowania przez Państwa, czy miałby to być audyt dotyczący satysfakcji pracowników ron z poziomu otrzymywanych wynagrodzeń czy prawidłowości naliczania pracownikom ron wynagrodzeń w świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz przez kogo taki audyt miałby zostać przeprowadzony.” Jak widać, nowe Kierownictwo MON nie jest zainteresowane faktem, że przez ponad 6 lat nie były prowadzone negocjacje w zakresie PUZP a tym samym nie chce poznać przyczyn faktycznego stanu w tym obszarze. Akurat to nas nie dziwi, gdyż nie jest tajemnicą, że w obszarze wynagradzania pracowników ron w ministerstwie nadal są zatrudniane osoby, które przyszły w czasie tzw. „dobrej zmiany” i nie chcą aby ich działalność podlegała audytowi. Konsekwencją tego stanu są podejmowane czynności i prowadzona korespondencja przez DSS, które do złudzenia przypominają czasy poprzedniego dyrektora. Dobitnym przykładem może być obecne sekowanie i stygmatyzowanie dwóch organizacji związkowych, co przypomina sytuację, jaka miała miejsce w sierpniu 2023 r.
Natomiast w odniesieniu do spraw priorytetowych dotyczących zmian w PUZP wskazano, że wykraczają one poza aktualne możliwości finansowe resortu! Pozostaje zadać pytanie, gdzie podziały się te dodatkowe środki, o których mówił na sejmowej podkomisji Podsekretarz Stanu?!
O drugim spotkaniu, zorganizowanym w dniu 23 kwietnia 2025 r. bez udziału przedstawicieli dwóch organizacji związkowych będących Stronami PUZP, w tym naszej Organizacji, trudno cokolwiek napisać, gdyż w social mediach pojawiły się różne w swojej treści komunikaty na stronach ministerstwa i NSZZ Pracowników Wojska. W dniu 08 maja 2025 r. organizacje związkowe nie uczestniczące w kwietniowym spotkaniu w ministerstwie skierowały swoje uwagi do treści projektu Protokołu dodatkowego Nr 33 do Pełnomocnika MON (czytaj TUTAJ).
Ale wróćmy do wynagrodzeń. Przeciętne wynagrodzenie cywilnych pracowników wskazywane przez Ministra Wziątka to kwota 8253 zł. Jest ona wyższa od przeciętnej płacy w gospodarce narodowej za rok ubiegły (8182 zł). Płaca minimalna to obecnie kwota 4666 zł i co roku w styczniu uruchamiane są dodatkowe środki dedykowane równaniu najniższych wynagrodzeń do poziomu płacy minimalnej. Skąd zatem informacje Ministra Tomczyka o połowie pracowniczych wynagrodzeń poniżej płacy minimalnej w sytuacji, gdy nastąpi wyłączenie premii regulaminowej?!
Okazuje się, że intencją Kierownictwa MON zarówno w roku ubiegłym, jak i w bieżącym było aby w ramach podwyżki wynagrodzeń uwzględniana była kwota wyrównania najniższych wynagrodzeń w resorcie do poziomu płacy minimalnej. Takie działanie spowodowało, że znaczna część najniżej wynagradzanych pracowników wojska… kolejny rok z rzędu została pozbawiona podwyżek w ustawowej wysokości! „Wygospodarowane” tą drogą środki, które były dedykowane dla najniżej zarabiających, zostały zagospodarowane dla innych, lepiej wynagradzanych stanowisk pracy. W naszej ocenie, taka treść wytycznych do pracodawców stanowiła niewątpliwie jedną z przyczyn tego, na co wskazywał Minister Tomczyk.
Inną przyczyną jest „zatrzymanie do dyspozycji” Wicepremiera, Ministra Obrony Narodowej znacznych środków w ramach określanego ustawą budżetową funduszu płac pracowników. W ubiegłym roku – kosztem pracowniczych wynagrodzeń – była to kwota ponad 164,0 mln zł a w tym roku ma być ona jeszcze wyższa! Generalnie środki te są uruchamiane – bez uzgodnień ze Stroną związkową – kilkakrotnie w ciągu roku w formie tzw. specjalnego wsparcia w postaci premii i nagród… w okresach przedświątecznych. W bieżącym roku „pierwsza rata” została już uruchomiona na początku kwietnia w przeciętnej wysokości 700 zł na stanowisko. Wypłaty te nie mają wiele wspólnego z wynagradzaniem za wykonywaną pracę, natomiast są zaliczane do przeciętnej płacy cywilnych pracowników wojska.
Jesteśmy przekonani, że gdyby te dwie przyczyny zostały wyeliminowane, w resorcie obrony narodowej nie byłoby problemu z kształtowaniem pracowniczych wynagrodzeń zasadniczych powyżej poziomu płacy minimalnej w kraju!
Podsumowując, potwierdzamy opinię Ministra Tomczyka, że po wyłączeniu z pracowniczych wynagrodzeń premii regulaminowej, około połowa pracowników cywilnych wojska miałaby wynagrodzenie poniżej poziomu płacy minimalnej.
Możemy również dodać, że to ministerstwo swoim działaniem samo sobie tworzy taką sytuację – poprzez brak właściwych decyzji w prowadzonej polityce płacowej wobec cywilnych pracowników wojska. Odnosząc się natomiast do poziomu pracowniczych płac uważamy, że najlepszy obraz dałaby dominanta lub mediana tych wynagrodzeń ale nie spodziewamy się, że je w najbliższym czasie pozyskamy. (MK)