Nowa tabela w PUZP

Aktualna tabela stawek zawarta w załączniku Nr 2 Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Wojskowych Jednostek Organizacyjnych Sfery Budżetowej z dnia 8 czerwca 1998 r. (PUZP) nie była zmieniana od 2011 r. Brak jej aktualizacji spowodował, że niektórzy pracownicy osiągnęli już maksymalne stawki przypisane dla zajmowanych przez nich stanowisk ale z drugiej strony w dalszym ciągu pozostają pracownicy, którzy nie osiągnęli nawet połowy przedziału stawek w kategorii, do której zostali zaszeregowani. Taka sytuacja świadczy o nierównomiernym wykorzystywaniu stawek przypisanych do stanowisk pracy i faworyzowaniu niektórych grup pracowników, nie zawsze zatrudnionych na stanowiskach o szczególnym znaczeniu dla Sił Zbrojnych.

Dokonanie zmiany tabeli stało się pilną potrzebą również z powodu wprowadzanych w ostatnich dwóch latach obligatoryjnych podwyżek, których realizacja była dla pracodawców znacznym utrudnieniem. Ostatecznie pracodawcy, nie mogąc podwyższać wynagrodzeń zasadniczych, wypłacali podwyżki w formie podwyższonych premii regulaminowych, bez dokonania odpowiednich zmian w zakładowych regulaminach premiowania. Na takie działania nie godziły się niektóre zakładowe organizacje związkowe, w tym ZPW „TARCZA” które w takim działaniu naruszanie przepisów prawa pracy i ustawy o związkach zawodowych oraz – jak wskazywały – dochodziło do ujawniania wysokości wynagrodzenia poszczególnych pracowników.

W dniu 5 grudnia 2017 r. odbyły się rozmowy dotyczący zmiany tej tabeli, o co od dłuższego czasu wnioskowały organizacje związkowe działające w resorcie obrony narodowej.

Organizacje związkowe skupione w Międzyzwiązkowej Komisji Koordynującej (ZPW „TARCZA”, ZZ Militaria, ZZ Poligrafów i NSZZ „Solidarność”- 80 Regionu Mazowsze) i Krajowej Sekcji Pracowników Cywilnych MON NSZZ Solidarność przystąpiły do rozmów ze wspólną propozycją podwyższenia stawek w tabeli, której opracowanie zakładało stworzenie możliwości odstąpienia pracodawców od wypłacania pracownikom premii kwotowych i podwyższenia najniższych stawek w tabeli.

Została ona opracowana na poniższych założeniach:

• nie zwiększać rozpiętości stawek w poszczególnych kategoriach;
• podwyższyć stawki o kwotę 600 zł, zarówno z lewej i prawej strony tabeli z niewielkich odstępstwami w najniższych i najwyższych kategoriach, w celu dostosowania stawek w nowej tabeli;
• najwyższe wynagrodzenie zasadnicze w tabeli wyniesie 9.000 zł;
• kwota 600 zł stanowi 84% wzrostu minimalnego wynagrodzenia w państwie, które w okresie od 2011 r. do 2018 r. wzrośnie o kwotę 714 zł (z 1.386 do 2.100 zł);
• najniższe wynagrodzenie zasadnicze w 2018 r. nie powinno być niższe niż 1.910 zł, przy uwzględnieniu 10% premii (2.100 zł/1,1); Przyjęcie przez Strony takiego kierunku działania mogłoby spowodować zaprzestanie różnicowania wynagrodzeń zasadniczych pracowników zajmujących tożsame stanowisko ze względu na posiadanie stażu pracy. Obecnie pracownicy nie posiadający stażu pracy mają wynagrodzenie zasadnicze określane na poziomie wyższym niż pracownicy, którym dodatek stażowy jest wypłacany. MON, mając możliwość uregulowania tej kwestii w Układzie, jak dotychczas nie decyduje się na podjęcie działania w tym kierunku.

Już na początku spotkania dowiedzieliśmy się, że Strona resortowa w ogóle nie chce rozmawiać na temat wzrostu stawek wynagrodzenia zasadniczego z lewej strony tabeli. Nie znalazły zrozumienia argumenty przedstawiane ze strony MKK o bezzasadności utrzymywania w tabeli stawek poniżej kwoty 1.910 zł, co daje możliwość różnicowania poziomu płac pracowników zajmujących tożsame stanowiskach a tym samym dyskryminowania pracowników posiadających dodatek stażowy, względem pracowników, którzy tego dodatku nie otrzymują. Stanowisko Strony resortowej było tak  zdecydowane, że groziło zakończeniem rozmów, więc Strona społeczna poprosiła o przerwę.

W trakcie przerwy, po wymianie stanowisk, postanowiono kontynuować rozmowy o  wzroście stawek wyłącznie z prawej strony, gdyż wzrost ten pozwoli na odstąpienie od wypłat zwiększonych premii. Jednocześnie Strona społeczna miała świadomość, że prawdopodobnie w Ministerstwie brak jest informacji dotyczących statystyki płacowej, więc zapewne nie są znane wielkości najniższych wynagrodzeń zasadniczych w poszczególnych kategoriach, co może powodować obawy Strony resortowej, że ewentualne uzgodnienia wzrostu lewej strony mogą spowodować wystąpienie obligatoryjnych skutków finansowych.

Po przewie Strona resortowa przestawiła swoją propozycję zmiany tabeli.

Jak wskazano, wynikała ona z dostosowania tabeli przedstawionej w marcu propozycji zmian do PUZP (aktualnie trwają negocjacje nad tą propozycją, w której Strona resortowa przedstawiła ponad stu zmian do Układu). Projekt tabeli MON przewidywał radykalny wzrost stawek wynagrodzenia wyłącznie z prawej strony, z założonym wzrostem najwyższej stawki w tabeli o 75% tj. z 8.000 do 14.000 zł, chociaż w marcowej tabeli maksymalne wynagrodzenie stanowiła kwotę 12.000 zł.

Na tak znaczne zwiększenie stawek, MKK wraz z przedstawicielami Solidarności nie wyrazili zgody wskazując, że obecnie negocjowana tabela ma być przejściowa do czasu zakończenia zasadniczych negocjacji nad zmianami w Układzie. Ponadto wskazano, że MON wychodzi – na obecnym etapie negocjacji z propozycją znacznego wzrostu płac zasadniczych, chociaż w PUZP w dalszym ciągu pozostają składniki płac, które – według propozycji resortowej – mają być zlikwidowane.

W dalszej kolejności wypowiadały się pozostałe dwa związki.

ZZ Sektora Obronnego poparł propozycję tabeli przedstawioną przez MON, natomiast NSZZ Pracowników Wojska przedstawił własną propozycję.

Propozycja tego Związku zakładała również wysoki (tylko nieznacznie niższy niż w przypadku MON) wzrost stawek wynagrodzenia i… wyłącznie wzrost z prawej strony. Dla przedstawicieli pozostałych organizacji związkowych było to działanie niezrozumiałe, bo w dotychczasowych rozmowach związek ten wykluczał wzrost z prawej strony tabeli, gdy nie było jednoczesnego wzrostu ze strony lewej.

Maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego został określony na poziomie 12.000 zł a więc na poziomie tożsamym z marcową propozycją Strony resortowej.

Projekt ten również nie zyskał akceptacji czterech związków zrzeszonych w MKK oraz przedstawicieli NSZZ Solidarność.

Na koniec przedstawiona została propozycja MKK i NSZZ Solidarność.

Z wszystkimi propozycjami zmiany tabeli można się zapoznać TUTAJ.

Propozycja pięciu związków nie uzyskała tym razem akceptacji ze strony pozostałych uczestników spotkania pomimo, iż w toku prowadzonej dyskusji, propozycja ta została zweryfikowana do wzrostu o kwotę 800 zł.

Na tę okoliczność Prezes Militarii wskazał, że Strona resortowa i NSZZ Pracowników Wojska upierają się przy swoich propozycjach podczas, gdy MKK i Solidarność zrezygnowały już ze wzrostu lewej strony i podwyższyli swoją pierwotną propozycję z 600 do 800 zł. Poza tym, ta propozycja wzrostu (800 zł) jest zawarta we wszystkich propozycjach a więc powinna zostać przez wszystkich zaakceptowana.

Wydaje się, że koronnym argumentem w dyskusji było wskazanie z naszej strony, iż ma to być rozwiązanie tymczasowe a poza tym nie ma gwarancji, że znaczne podwyższenie prawej strony nie spowoduje, iż w krótkim czasie niektórzy pracownicy ponownie osiągną maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego, jak to miało miejsce dotychczas. Takie działanie ze strony pracodawców nie jest obecnie pożądane z uwagi na fakt, iż znane są występujące dysproporcje płac zasadniczych pracowników zajmujących tożsame stanowiska i to właśnie ta kwestia – w naszej ocenie – powinna być w pierwszej kolejności uregulowana przez MON.

W tych okolicznościach Pełnomocnik MON wskazując, iż rzeczywiście nie ma takiej gwarancji, zaproponował przyjęcie propozycji MKK i Solidarności, z jednoczesnym dokonaniem nieznacznego podniesienia w niektórych najwyższych kategoriach. Ustalona w ten sposób ostateczna wersja tabeli (zobacz TUTAJ), uzyskała akceptację ze strony wszystkich organizacji związkowych.

Uzgodniona tabela stawek:

• poprzez podwyższenie prawej strony, daje możliwość zaprzestania wypłacania zwiększonych premii i powrót do wypłacania premii zgodnie z treścią – uzgodnionych ze związkami zawodowymi – regulaminów premiowania;
• nie zwiększa stawek po lewej stronie tabeli a tym samym powoduje dalsze zwiększenie rozpiętości stawek wynagrodzeń we wszystkich kategoriach, co nie jest dobrym kierunkiem, gdyż już w aktualnie obowiązującej tabeli rozpiętości są zbyt duże;
• stwarza możliwość dalszego różnicowania wynagrodzeń zasadniczych z niekorzyścią dla pracowników, którym wypłacany jest dodatek stażowy. Wobec braku działań ze strony MON, wdaje się, że różnicowanie to będzie trwało aż do czasu, gdy ustawowo z minimalnego wynagrodzenia zostanie wyłączony dodatek wypłacany z tytułu stażu pracy;
• zapobiega wysokiemu niekontrolowanemu wzrostowi wynagrodzeń na niektórych stanowiskach, który – w ocenie MKK i NSZZ Solidarność – miałby miejsce, w przypadku przyjęcia skali wzrostu stawek po prawej stronie w tabelach przedstawionych przez Stronę resortową i NSZZ Pracowników Wojska.

Ustalono również, że obie strony – resortowa i społeczna – dołożą wszelkich starań, aby nowa tabela weszła w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Tworzenie funduszu nagród

W trakcie jednego ze spotkań PUZP przekazano Stronie społecznej informację, że MON zamierza – analogicznie jak to miało miejsce w roku bieżącym – ponownie naruszyć postanowienia art. 45 PUZP i do decyzji budżetowej Ministra Obrony Narodowej na 2018 r. wprowadzić zapis o obligatoryjnym tworzeniu funduszu nagród dla pracowników u każdego pracodawcy objętego PUZP w wysokości 2% wynagrodzeń osobowych.

Wprowadzenie takiego zapisu w tegorocznej decyzji budżetowej o tworzeniu funduszu nagród na poziomie 1% wynagrodzeń osobowych spotkało się ze sprzeciwem MKK, gdyż odbywa się to kosztem wynagrodzeń pracowników wojska, jak również stanowi naruszenie przepisu Układu, który stanowi, że:  ”W ramach środków na wynagrodzenia pracodawca w uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi może tworzyć fundusz nagród w wysokości do 3% wynagrodzeń osobowych – z przeznaczeniem na nagrody dla pracowników.” Z tego przepisu jednoznacznie wynika, że decyzja w tym zakresie jest fakultatywna (możliwość a nie obowiązek utworzenia funduszu) i powinna być podjęta w zakładzie pracy (uzgodnienie pomiędzy pracodawcą i ZOZ) a nie poza nim.

Uwzględniając fakt, że postanowienia PUZP nie dają możliwości Ministrowi Obrony Narodowej do obligatoryjnego tworzenia funduszu nagród u pracodawców, nawet poprzez zapisanie tego faktu w decyzji budżetowej Ministra Obrony Narodowej, można zadać pytanie: czy ponownie dojdzie do naruszenia postanowień PUZP?